Certyfikat F-Gazy to Twój obowiązkowy paszport do pracy z fluorowanymi gazami cieplarnianymi. Wyjaśniamy, dla kogo jest ten wymóg i czym różni się certyfikat personalny od firmowego.

Branża HVAC&R (ogrzewanie, wentylacja, klimatyzacja i chłodnictwo) jest jedną z najszybciej rozwijających się. Kluczową regulacją dla każdego serwisanta w tym sektorze jest Ustawa F-gazowa, która nakłada obowiązek posiadania odpowiednich kwalifikacji. Uprawnienia te, potocznie zwane F-gazami (od fluorowanych gazów cieplarnianych), są niezbędne do legalnej i bezpiecznej pracy przy wielu popularnych urządzeniach.

Jeśli zajmujesz się montażem, konserwacją, serwisem, naprawą lub likwidacją urządzeń chłodniczych, klimatyzacyjnych czy pomp ciepła – ten certyfikat jest dla Ciebie kluczowy.

Co to są F-Gazy i dlaczego wymagane są uprawnienia?

F-Gazy (Fluorowane Gazy Cieplarniane) to substancje chemiczne o bardzo wysokim potencjale tworzenia efektu cieplarnianego. Są one powszechnie stosowane jako czynniki chłodnicze (np. R410A, R134a, R32) w nowoczesnych systemach. Ze względu na ich szkodliwy wpływ na środowisko, Unia Europejska wprowadziła restrykcyjne regulacje, mające na celu minimalizację ich emisji do atmosfery.

Certyfikat F-Gazy (wydawany przez Urząd Dozoru Technicznego – UDT) jest dowodem, że posiadasz niezbędną wiedzę i umiejętności do:

  • prawidłowego obchodzenia się z czynnikami chłodniczymi,

  • minimalizowania wycieków,

  • przeprowadzania kontroli szczelności i odzysku gazów.

Podwójny obowiązek: Certyfikat Personalny vs. Certyfikat dla Przedsiębiorstwa

W przepisach F-gazowych występują dwa rodzaje certyfikatów, które są niezbędne do prowadzenia działalności w zakresie urządzeń stacjonarnych:

A. Certyfikat Personalny (dla osoby fizycznej)

Ten certyfikat musi posiadać każda osoba, która fizycznie wykonuje czynności przy urządzeniach zawierających F-gazy. Jest to dokument bezterminowy, potwierdzający Twoje indywidualne kwalifikacje jako serwisanta.

B. Certyfikat dla Przedsiębiorstwa (dla firmy)

Musisz go posiadać, jeśli jako firma (nawet jednoosobowa działalność gospodarcza) świadczysz usługi dla osób trzecich. Certyfikat dla przedsiębiorstwa potwierdza, że firma ma odpowiednie procedury, system dokumentowania czynności oraz minimalne wyposażenie techniczne (np. pompę próżniową, stację do odzysku, wagę) niezbędne do bezpiecznej pracy.

Ważne dla JDG: Jeśli prowadzisz jednoosobową działalność i serwisujesz klimatyzację, potrzebujesz zarówno Certyfikatu Personalnego, jak i Certyfikatu dla Przedsiębiorstwa!

Kategorie Certyfikatu Personalnego – Którą wybrać?

Certyfikat personalny dzieli się na cztery kategorie, które określają zakres prac, jakie możesz wykonywać:

Kategoria Zakres prac Wielkość urządzenia Co daje serwisantowi?
Kategoria I Instalacja, serwis, konserwacja, odzysk, naprawa, kontrola szczelności Bez ograniczeń ilości F-gazów Najszerszy zakres. Uprawnia do pracy przy wszystkich stacjonarnych urządzeniach (np. duże pompy ciepła, systemy VRF).
Kategoria II Instalacja, serwis, konserwacja, odzysk, naprawa, kontrola szczelności Urządzenia zawierające F-gazy w ilości poniżej 3 kg Wystarczający do pracy przy większości domowych i małych komercyjnych klimatyzatorach.
Kategoria III Odzysk F-gazów Bez ograniczeń ilości F-gazów Dotyczy tylko i wyłącznie czynności odzysku.
Kategoria IV Kontrola szczelności Bez ograniczeń ilości F-gazów Dotyczy tylko i wyłącznie sprawdzania wycieków.

Wniosek dla serwisanta: Jeśli planujesz kompleksowo zajmować się montażem i serwisem, Certyfikat Kategoria I jest najbardziej uniwersalny i zalecany, ponieważ nie wprowadza żadnych ograniczeń co do wielkości urządzenia.

Jak zdobyć Certyfikat F-Gazy?

Proces uzyskania uprawnień jest ściśle nadzorowany przez UDT. Wymagania są proste, ale egzamin rygorystyczny:

  • Wiek i niekaralność: Ukończone 18 lat i brak prawomocnego wyroku za przestępstwo przeciwko środowisku.

  • Szkolenie: Uczestnictwo w kursie F-Gazy (często dwudniowym, z obowiązkową częścią praktyczną, na której ćwiczy się np. lutowanie i odzysk czynnika). Uwaga: Szkolenie jest nieobowiązkowe, ale zdecydowanie zalecane.

  • Egzamin UDT: Zdanie egzaminu teoretycznego i praktycznego przed komisją Urzędu Dozoru Technicznego.

  • Wniosek i opłata: Złożenie wniosku do UDT wraz z potwierdzeniem zdania egzaminu i dowodem opłaty za wydanie certyfikatu.

Certyfikat Personalny F-Gazy jest wydawany bezterminowo, co jest dużą zaletą w porównaniu do 5-letniej ważności uprawnień SEP (G1, G2, G3).

F-Gazy a praca serwisanta

Posiadanie Certyfikatu F-Gazy to dziś wymóg na rynku HVAC&R. To także gwarancja, że jako specjalista potrafisz pracować zgodnie z najwyższymi normami bezpieczeństwa środowiskowego. Brak tych uprawnień w przypadku kontroli grozi bardzo wysokimi karami finansowymi dla osoby wykonującej czynności oraz dla przedsiębiorstwa. Dla serwisanta to:

  • Legalność: Możesz legalnie instalować i naprawiać pompy ciepła, klimatyzatory oraz agregaty chłodnicze.

  • Dostęp do czynników: Tylko certyfikowane przedsiębiorstwo może kupować czynniki chłodnicze.

  • Wiarygodność: Potwierdzasz swój profesjonalizm i dbasz o środowisko, co jest coraz ważniejsze dla klientów.